Quyền Nuôi Con Khi Ly Hôn
Ly hôn không chỉ là chấm dứt quan hệ hôn nhân, mà còn kéo theo nhiều hệ lụy pháp lý, đặc biệt là vấn đề quyền nuôi con. Ai có quyền nuôi con? Dựa vào yếu tố nào để Tòa án quyết định? Con bao nhiêu tuổi thì được tự chọn? Đây là những câu hỏi thường gặp trong các vụ ly hôn tại Việt Nam.
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ quy định pháp luật về quyền nuôi con khi ly hôn, những điều kiện để giành quyền nuôi con, cùng những lưu ý quan trọng khi tranh chấp quyền nuôi con sau ly hôn.
1. Cơ sở pháp lý về quyền nuôi con khi ly hôn
- Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 (Điều 81–84)
- Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015
- Các văn bản hướng dẫn liên quan đến quyền, nghĩa vụ giữa cha mẹ và con
2. Quy định chung về quyền nuôi con khi ly hôn
Khi ly hôn, vợ chồng tự thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con. Nếu không thỏa thuận được, Tòa án sẽ căn cứ vào quyền lợi mọi mặt của con để quyết định.
📌 Nguyên tắc chung:
- Mọi quyết định đều phải đảm bảo lợi ích tốt nhất cho trẻ;
- Tôn trọng quyền được sống chung với cha mẹ của con;
- Không chia tách anh chị em ruột (trừ trường hợp đặc biệt).
3. Con bao nhiêu tuổi thì được tự lựa chọn người nuôi?
Theo Điều 81 Luật HNGĐ 2014, nếu con từ đủ 7 tuổi trở lên, Tòa án phải xem xét nguyện vọng của con trước khi quyết định người trực tiếp nuôi.
📌 Ví dụ: Con 10 tuổi muốn sống với mẹ, Tòa sẽ xem xét lý do, hoàn cảnh, rồi mới quyết định.
4. Tiêu chí Tòa án xét để giao quyền nuôi con
Tòa án sẽ đánh giá toàn diện các yếu tố dưới đây:
| Tiêu chí | Ý nghĩa |
| Điều kiện kinh tế | Người có thu nhập ổn định, đảm bảo nuôi dưỡng |
| Chỗ ở, môi trường sống | Môi trường an toàn, ổn định, gần trường học, y tế |
| Thời gian, khả năng chăm sóc | Ai có nhiều thời gian, kỹ năng chăm sóc tốt hơn |
| Đạo đức, nhân cách | Không có hành vi bạo lực, nghiện ngập, lối sống xấu |
| Nguyện vọng của con | Với con từ 7 tuổi trở lên |
| Chăm sóc con từ trước tới nay | Ai là người chủ yếu nuôi dưỡng, chăm sóc |
5. Những trường hợp cha/mẹ KHÔNG được nuôi con
Tòa án có thể không giao con cho cha hoặc mẹ nếu:
- Bị kết án về hành vi bạo lực gia đình, xâm hại trẻ em, nghiện ma túy, rượu;
- Không có khả năng tài chính, nhà ở ổn định;
- Có hành vi cản trở việc chăm sóc, giáo dục con cái;
- Cố tình lôi kéo, mua chuộc con hoặc gây ảnh hưởng tâm lý tiêu cực.
6. Có thể thay đổi người nuôi con sau ly hôn không?
Có. Theo Điều 84 Luật HNGĐ 2014, sau ly hôn nếu:
- Người đang nuôi không còn đủ điều kiện (kinh tế, đạo đức, sức khỏe…);
- Con có nguyện vọng chuyển sang sống với người còn lại;
- Có căn cứ rõ ràng chứng minh việc thay đổi sẽ tốt hơn cho con;
→ Tòa án sẽ giải quyết yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con.
7. Nghĩa vụ cấp dưỡng cho con sau ly hôn
Người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng đến khi con đủ 18 tuổi, trừ khi:
- Con đã thành niên nhưng bị tàn tật, mất khả năng lao động;
- Hai bên tự thỏa thuận thời gian dài hơn.
📌 Hình thức cấp dưỡng:
- Hàng tháng;
- Theo quý, năm hoặc một lần;
- Có thể cấp dưỡng bằng tiền, hiện vật hoặc theo thỏa thuận.
8. Hồ sơ yêu cầu giành quyền nuôi con khi ly hôn
Nếu đang trong quá trình ly hôn:
- Đơn ly hôn;
- CMND/CCCD, hộ khẩu;
- Giấy khai sinh của con;
- Bằng chứng chứng minh điều kiện nuôi con (lương, chỗ ở, môi trường sống…);
- Bằng chứng bất lợi của đối phương (nếu có): bạo hành, bỏ bê, nghiện ngập…
Nếu đã ly hôn và muốn thay đổi quyền nuôi:
- Đơn yêu cầu thay đổi quyền nuôi con;
- Bản án/quyết định ly hôn cũ;
- Bằng chứng chứng minh hoàn cảnh thay đổi;
- Ý kiến con (nếu đủ 7 tuổi trở lên).
Không có quy định “ưu tiên” tuyệt đối cho cha hay mẹ. Tuy nhiên, thực tế mẹ thường có lợi thế nếu con còn nhỏ, nhất là con dưới 36 tháng tuổi (theo Điều 81.3, Luật HNGĐ 2014), trừ khi người mẹ không đủ điều kiện.
Lưu ý: Cha vẫn có thể giành quyền nuôi nếu chứng minh mình có điều kiện tốt hơn và đảm bảo lợi ích tốt nhất cho con.
9. Một số tình huống thường gặp và cách xử lý
| Tình huống | Hướng xử lý |
| Con trên 7 tuổi muốn sống với cha | Cần ghi nhận ý kiến con, có thể ghi âm, video làm chứng |
| Mẹ không có thu nhập ổn định | Cần chứng minh có hỗ trợ từ gia đình, nơi ở tốt, thời gian chăm con |
| Cha giành quyền nhưng từng có tiền án | Có thể bị Tòa đánh giá không đủ đạo đức |
| Một bên cố tình không cho gặp con | Vi phạm luật, có thể bị chế tài, mất quyền nuôi con |
Quyền nuôi con khi ly hôn là vấn đề pháp lý và cảm xúc phức tạp, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng, hiểu biết pháp luật và luôn đặt lợi ích của trẻ em lên hàng đầu. Dù bạn là cha hay mẹ, nếu có đủ tình thương, khả năng chăm sóc và môi trường sống tốt – bạn hoàn toàn có thể giành được quyền nuôi con.
Trên đây là bài viết Quyền Nuôi Con Khi Ly Hôn. Nếu quý khách hàng đang đối diện với bất kỳ vấn đề pháp lý nào hoặc có câu hỏi cần được giải đáp, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi thông qua Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline 1900.633.390. Chúng tôi cam kết sẽ phản hồi và hỗ trợ quý khách hàng một cách nhanh chóng và chuyên nghiệp. Chân thành cảm ơn sự hợp tác và sự tin tưởng của quý khách hàng!
